Değişim/Dönüşüm üzerine üç kitap

Buzdağımız Eriyor / Peynirimi Kim Kaptı? / Scrum: Bir Dönüşüm Hikayesi

Buzdağımız Eriyor kitabı Güney Kutbu'nda, bugün Cape Washinton denilen yakın bir yerde yaşayan bir penguen kolonisinin değişim öyküsünü anlatıyor. Buz dağı statüko'yu ve değişime direnen ve asla değişmeyeceği düşünülen [inanılan] tüm şeyleri ve ayrıca taassup ile bağlı olduğumuz tüm değerleri sembolize ediyor. Sizi koruduğunu düşündüğünüz ve size güven hissi veren, sizi rahatlatan, gevşeten, yayan ne varsa sizin kuyunuzu kazıyor olabilir gerçeği ile yüzleşmenizi sağlıyor.

Buz dağımız Eriyor kitabının tam olarak başrol karakteri olmayan bir kitap. Serüveni başlatan karakter Fred, gözlemci ve zeki bir penguen. Yaptığı gözlemleri Buz dağının Liderlik Konseyi adını verdikleri konsey ile paylaşmak istiyor. Zira ortada acil bir durum söz konusu [buz dağı eriyor, daha doğrusu parçalanacak]. Fred Konseyden halka daha yakın olan Alice'e aktarıyor durumu.

Liderlik Konseyi toplantıları kasvetli. Katı bir şekilde yapılan bu toplantı bürokratik yapıyı sergiliyor. Halktan uzak.

Fred buzdan bir model ile durumu teorik olarak anlatıyor. Bu durumun farkındalığını artırıyor. Bir çok penguen'in ikna olmasını da sağlıyor. Konsey'in hoşuna gitmese de Alice herkesin katılacağı bir genel toplantı ayarlayarak ortak akıldan faydalanmak istiyor.

Fred'in cam şişe ile yaptığı deney, teorik olarak anlattığı modelin pratik örneği haline dönüşüyor. Böylelikle herkesin durum ile ilgili fikirleri oturmaya başlıyor. Fred sonuca varmak için aslında Cam şişe deneyinde analitik zekasını konuşturarak risk alıyor.

Sonrasında Akil Penguenler Heyeti [ki bu ismi onlara ben koydum] kuruluyor, Louis,Alice,Fred,Buddy Jordan(ki diğerleri onu Profesör diye çağırıyor.) Değişimi yönetecek ekip. Louis bu ekibin kaynaşmaları ve aynı hedefi gösteren bir takım olmaları için yemeğe çıkarır ve kişisel hayatları ile ilgili merak ettikleri soruları yöneltir. Onun bu yaklaşımı artık bu ekibi tam bir takım haline getirmiştir. [Louis Agile Studio Scrum Master'i :) ]

Louis'in penguenlere attığı nutuk oldukça etkili olur.(sayfa 55). [IT Bilgilendirme toplantısı]

Sonrasında harekete geçmeye karar veriler. Bunun için ilk olarak sloglarını heryere, herkesin görebileceği yerlere asarlar. [Bu iş yerinde Scrum uygulanmaktadır. :) ] Benim için en çarpıcı slogan "Biz buzdağı değiliz."

  Buzdağının yakınlarına gelen bir Martı'yla birlikte görüşmeleri onlar için ilham verici bir deneyimdir ve sonrasında kendi planlarını yaparlar. Martı'nın kendi kabilesinin izcisi olduğunu öğrendiklerinde kendilerininde izci takımı oluşturmaları gerektiğini anlarlar.[ Martıyı bulmak için Fred gibi etrafta dolaşarak gözlem yapmaları gerektiğine karar verirler. ]

Akil Penguenler Heyeti Aksiyon planını hazırlıyor. İzci seçimi seçmek, Yeni buzdağları bulmak, Yolculuklarda izlenecek noktaları tespit etmek ve koloninin lojistik hareket planını yapmak.

Tabi tüm bunlar olup biterken herşey güllük gülistanlık değil. NoNo isminde bir karakter var ki, ortalığın huzurunu kaçırıyor. Tam bir felaket tellalı. Akil Penguenler Heyeti engellerle nasıl uğraşılacağı konusunda tecrübeli olduğu için ortaya çıkan problemleri bertaraf ediyorlar.

Anaokulundaki öğrencilerin bile değişime dahil edilmesi, göz ardı edilmemesi ve ipin ucundan tutmalarının sağlanması değişimin gelişebilmesi için önemli. Bu sebeple en ufak bir etkinin bile dahil edilmesi sağlanıyor. Akil Penguenler Heyeti kahraman olmak için elinden gelenin en iyisini yapmak için çalışmak olduğunu anlatıyor yavru penguenlere. Onlar da artık kendilerini değişimin bir parçası olarak görüyorlar. Tabi bu bazı ebeveynlerin hoşuna gitmiyor. Yavruların [bile!] yetki sahibi olması onlar için görülmemiş bir şey.

İzcilerin dalışı sonrası buldukları bir kısa dönem kazancı yaratıyor. Kitap kısa sürede kazanılan zaferin büyük bir zafer olduğu vurgusunda.

Konsey toplantılarının gereksizliğinden iptal edilmesi,kültürün değişiminin ve değişimin kültürüyle yer değiştirmesinin işaretlerinden.

İzcilerden birinin buz dağına döndüğüne eşiyle yaptığı konuşma kayda değer;

-Joe: Pete uzaktayken buz dağımızı özledin mi? [Penguen kolonisi sanırım çok edepli olduğundan kadınlar direkt eşlerine Beni özledin mi? diye soramıyorlar, bu sebeple Evimiz, yuvamız anlamında buz dağımız kelimesini kullanıyorlar.]
-Pete: Hayır ama seni çok özledim...

Bu replik aslında bir statükonun, maddenin [buz dağının], değerle[sen] yer değiştirmesini çağrıştırıyor.

Ve sonunda plan ilerletiliyor ve keşfedilen yeni buz dağına hareket ediliyor. Değişime alışan bu koloni, yeni gittiği yere de kök salmak yerine değişim hareketini devam ettirip, daha iyi şartlarda başka buz dağları ile göçebe hayatlarına devam ediyorlar.

Peynirimi kim kaptı? kitabını okuduysanız, Buz dağımız eriyor kitabı ile benzer bir başlangıca sahip olduğunu anlarsınız. Bir tarafta peyniri biten fare ve insancıklar, bir tarafta buz dağı eriyen penguenler. Peynirimi kim kaptı kitabında değişime ayak uyduran ve ayak direyen iki kesimi de derinlemesine resmeder; bir yanda ayakkabılarını asla yanlarından ayırmadan boyunlarında taşıyan ve gerektiğinde giyerek hemen yeni peynirler bulmak için iç güdülerine güvenen fareler, bir yanda ise kendi peynir istasyonlarının lezzetine kapılarak, peynirinin bittiğini göz göre göre kabul etmek istemeyen insancıklar.

Scrum: bir dönüşüm hikayesi kitabını okuyanlar için bilir, Hakan aslında Penguen Fred'in rolündedir, değişim ihtiyacını fark eden ve ilk adımı atarak kişisel bir öngörüden büyük bir kurumsal dönüşüme sebep olan. Hakanın yöneticisi Evren, Alice'dir, Hakan'ı dinler ve değişim için gerekli olan ortamın oluşması için çalışır. Akil Penguenler Heyeti olarak kurumsal dönüşümü yöneten Agile Studio kabul edilebilir. Aksiyon planının belirlenmesi, değişimi sürükleyecek kişilerin seçilmesi, değişim kültürünün kalıcı hale getirilmesi, değişimi hep canlı tutmak, kısa dönem kazanları sağlayarak dönüşümün etkisini ve devamlılığına güç katma hepsi Buz dağımız eriyor kitabında sezinlenebiliyor.

Üç farklı kitap ve tek bir konu değişim/dönüşüm.

İyi okumalar...